105. Sesja Zgromadzenia Ogólnego
Oddziału PAN w Katowicach
Sesja odbyła się 21 maja (czwartek) 2015 r. w siedzibie Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach, Plac Gwarków 1. Prof. dr hab. inż. Józef Dubiński – Prezes Oddziału PAN w Katowicach przedstawił sprawozdanie z działalności O/PAN w 2014 r. Oddział liczy 15 osób, 5 członków rzeczywistych i 10 członków korespondentów. W Oddziale działają 22 komisje naukowe.
Referat pt. „Stan aktualny polskiego przemysłu gazowniczego” wygłosili prof. dr hab. inż. Stanisław Nagy (AGH Kraków) i prof. zw. dr hab. inż. Jakub Siemek (AGH Kraków). Prof. dr hab. inż. Stanisław Nagy zwrócił uwagę, że posiadanie terminalu na gaz skroplony zwiększa bezpieczeństwo energetyczne i daje możliwość negocjacji cen i warunków z dostawcami. Dopóki ceny gazu są wysokie, nie będzie się rozwijała energetyka korzystająca z gazu. Od 2012 roku następuje wycofywanie się koncernów z poszukiwań gazu łupkowego w Polsce. W przypadku szczelinowania skał powstają nowe technologie pozwalające na znaczne zwiększenie liczby szczelin i nie istnieje obawa, że woda będzie się przedostawała do warstw wodonośnych. Ze względu na obniżenie cen ropy naftowej w świecie, firmy poszukujące gaz z łupków zamykają swoją aktywność. Od 1981 r. w Stanach Zjednoczonych zaczęto badania i od 2000 r. nastąpił gwałtowny wzrost liczby wierconych otworów – wywiercono ich 2 tys. W Stanach Zjednoczonych jest potencjał technologiczny, ale nie wiadomo, czy to da się w Polsce zastosować. W Polsce mało co jest opłacalne. Obniżenie cen paliw przy obecnej technologii pozyskiwania gazu powoduje, że pozyskiwanie gazu jest na razie nieekonomiczne. O ile będzie w Polsce wydobycie, to w rejonie Gdańska. Prof. zw. dr hab. inż. Jakub Siemek podał ciekawe informacje uzupełniające. Gdy w Stanach Zjednoczonych obniżały się zasoby gazu zaczęto budować terminale na gaz skroplony, ale okazało się, że małe firmy odniosły sukces w pozyskiwaniu gazu z łupków. Przepływ gazu w łupkach jest przepływem dyfuzyjnym, przepływ ciągły zaczyna się dopiero w szczelinach. Obecnie w USA jest kilkadziesiąt tysięcy odwiertów i 50% zapotrzebowania na gaz stanowi gaz pochodzący z łupków. W Stanach Zjednoczonych pozyskuje się metan z pokładów węgla kamiennego i na to źródło energii powinniśmy w Polsce spojrzeć bardziej uważnie. Wywiercone otwory nie mogą być zbyt długo eksploatowane (kilka miesięcy, a nawet tygodni). Krzywa wydajności wykazuje pik, a potem następuje znaczny spadek wydajności. Po referacie odbyła się dyskusja, podczas której zwrócono uwagę na poszukiwania innych mediów niż woda do szczelinowania, a mianowicie stosowany może być ciekły dwutlenek węgla lub ciekły propan z dodatkiem składnika zmniejszającego jego wybuchowość. Potem do szczeliny wpycha się piasek, aby się nie zamykała. W Stanach Zjednoczonych zaniżono podatki, aby zachęcić do rozwoju nowych technologii w zakresie pozyskiwania gazu. Obecnie bada się opłacalność metody w Polsce, ale źle się stało, że wygnano firmy amerykańskie – teraz samemu trzeba płacić za badania. Na Śląsku są duże zasoby metanu i wyniki prac nad jego pozyskiwaniem ze złóż węgla są obiecujące.
Po każdym z wykładów była długa i interesująca dyskusja.
Stanisław Waluś
zaktualizowano: 23.03.2017