Komisja Metrologii

Zgromadzenia Ogólne PAN

Złożoność fenomenu życia

W ramach Wszechnicy Oddziału PAN w Katowicach 23 marca 2010 r. wykład wygłosił prof. dr hab. n. med. Mieczysław Chorąży, członek rzeczywisty PAN. Wykład miał miejsce w siedzibie Oddziału PAN w Katowicach przy ul. Krasińskiego 8 (gmach Politechniki Śląskiej) w ramach 91. sesji Zgromadzenia Ogólnego.

W momencie odkrycia DNA odkrywcy obiecywali, że gdy poznamy wszystkie geny i ich sekwencje będziemy wiedzieli, co to jest życie. Jeden z odkrywców powiedział nam, że DNA dane nam przez naturę, Boga, ewolucję robi RNA i białka, a to jest życie. DNA to nie jest życie, jest to martwa cząsteczka – kontynuował Profesor. Trzeba nowych podejść, gdyż materia żywa ma to do siebie, że mimo tego, że jest skonstruowana z atomów, to jednak nie mamy metod badawczych żywych komórek. Gdy chcemy je badać, to musimy je zabić. Mamy zaledwie dwadzieścia tysięcy genów, czyli nie wiele więcej niż mysz, a przecież mysz by Pan Profesor nie zaprosił na wykład – żartobliwie powiedział Wykładowca. Klasyczne podejście do badań w biologii było podejściem redukcjonistycznym, uważano, że jak rozłożymy coś na mniejsze części to poznamy, jak ta całość działa. Woda jest wilgotna, lepka, ale w cząsteczce wody nie ma tej właściwości, np. mokrości – trzeba mieć pewną ilość cząsteczek, aby tą właściwość doświadczyć. W przypadku samolotu żadna z jego części nie może unosić się w powietrzu – dopiero jak się je złoży, całość ma własność latania.

Dalej Profesor przedstawił przyjęty przez naukę rozwój życia na Ziemi od momentu 14 miliardów lat – od Big Bangu do dziś. Zwrócił uwagę, że niektórzy mówią, że najpierw powstało DNA, inni, że RNA, inni, że białko, które wytworzyło jakiś mechanizm pamiętania. W dalszej części wykładu Profesor zwrócił uwagę na rolę zjawiska emergencji i potrzebę wprowadzenia pojęcia hierarchizacji. Na koniec wykładu przedstawił następującą tabelę.

notował Stanisław Waluś