PTTS – KOMISJA METROLOGII

Po konferencji EUROSENSOR IV (1990), poprzez Komisję Metrologii, postanowiono zapoznać z jej celami i prezentowane na niej tendencje światowego postępu w rozwoju sensoryki, pracowników Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej. W tym celu zorganizowano Seminarium Naukowe w dniu 15.10.1991 r. z programem zawartym w załączonym zaproszeniu:

W seminarium wzięło udział 127 osób. W słowie wstępnym Dziekan Wydziału prof. dr hab. inż. Jan Chojcan wyraził nadzieję, że to seminarium nie będzie ostatnie i w ciągu bieżącego roku akademickiego odbędzie się jeszcze kilka zebrań otwartych, jednorodnych pod względem tematycznym. Oto lista obecności odbytego seminarium:

Polskie Towarzystwo Techniki Sensorowej - PTTS

Konferencje Czujniki Optoelektroniczne i Elektroniczne - COE

W VI konferencji naukowej Czujniki Optoelektroniczne i Elektroniczne, COE 2000, wezmą udział specjaliści z zakresu wykorzystania nowoczesnych technologii półprzewodnikowych, cienkowarstwowych i grubowarstwowych; głównie z wyższych uczelni, Instytutu Technologii Elektronowej, Instytutu Półprzewodnikowych Materiałów Elektronicznych, Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej, Wojskowej Akademii Technicznej, Głównego Urzędu Miar, Głównego Instytutu Górnictwa, Centrum Naukowo-Produkcyjnego EMAG i innych instytucji zainteresowanych tematyką konferencji. Tematyka konferencji tradycyjnie obejmuje:

• nowe zjawiska w dziedzinie czujników i metody pomiarowe wykorzystujące zjawiska: mechaniczne, optyczne oraz promieniowania elektromagnetycznego i nuklearnego, termiczne, magnetyczne, chemiczne, biologiczne, akustyczne oraz ultradźwiękowe;

• technologie czujników: osadzanie cienkich i grubych warstw, technologie membran, mikroobróbka, technologie włókna szklanego;

• czujniki w systemach pomiarowych: przetwarzanie sygnałów, upakowanie i połączenia, magistrale;

• z racji lokalizacji konferencji: czujniki w przemyśle górniczym, czujniki w przemyśle motoryzacyjnym, półprzewodnikowe czujniki gazów;

• czujniki w: urządzeniach powszechnego użytku, przemyśle chemicznym, ochronie środowiska, procesach biologicznych, biologii i medycynie.

Na konferencji w roku 2000 przewiduje się szczególnie zaakcentowanie zagadnień czujników dla przemysłu motoryzacyjnego oraz dla górnictwa.

Dla naświetlenia znaczenia konferencji warto odnotować najważniejsze fakty związane z jej genezą, jak również informacje o osobach, które są z nią związane jako współinicjatorzy, współorganizatorzy oraz wsółpropagatorzy jej idei. Ważnym momentem było „odkrycie”, że rynek sensorów w Japonii i Stanach Zjednoczonych to taki sam rynek jak samochodowy czy komputerowy. O tym przekonała się grupa pracowników naukowych z Polski, którzy zostali zaproszeni na konferencję EUROSENSORS’90” w Karlsruhe. Konferencje EUROSENSORS są organizowane corocznie od 1987 r. Głównym powodem utworzenia takiego forum w Europie, pod auspicjami Unii Europejskiej, która była i jest sponsorem wielu programów naukowych, była potrzeba przyśpieszenia rozwoju techniki sensorycznej w Europie i dokonywania porównania tego rozwoju na tle niezwykle zaawansowanych osiągnięć amerykańskich i japońskich z tego zakresu. Duże wyprzedzenie w wykorzystaniu technologii grubowarstwowych, cienkowarstwowych i półprzewodnikowych w konstrukcjach sensorycznych w Stanach Zjednoczonych i Japonii, stało się wyzwaniem do podejmowania podobnych wysiłków w Europie, lecz (jak w niektórych kręgach naukowych się ocenia; niestety!) ze znacznym opóźnieniem. W obu tych krajach rynek sensorów jest rynkiem porównywalnym z rynkiem samochodowym czy też komputerowym.

Dotychczasowe konferencje EUROSENSORS odbyły się w: Cambridge (1987), Twente (1988), Montreux (1989), Karlsruhe (1990), Rzymie (1991), San Sebastian (1992), Budapeszcie (1993), Tuluzie (1994), Sztokholmie (1995), Leuven (1996), Warszawie (1997) i Southampton (1998). Do tradycji konferencji należy zapraszanie wybitnych naukowców do wygłoszenia referatów plenarnych. Postacią pierwszoplanową podczas EUROSENSORS XI w Warszawie był laureat Nagrody Nobla z 1992 r. prof. Georges Charpak z CERN ze Szwajcarii oraz ESPCI z Francji. Główne tematy konferencji EUROSENSORS oraz COE są takie same ale inny jest krąg uczestników.

W konferencji EUROSENSORS XI w Warszawie wziął udział prof. Jerzy Frączek jako członek 70. osobowego Międzynarodowego Komitetu Programowego (the International Programme Committee) oraz jako współprzewodniczący dwóch sesji: Interfaces and Signal Processing.

Jak doszło do tego, że Komitet Sterujący (the Eurosensors Steering Committee), pod przewodnictwem znaczącej postaci (nie tylko w Europie) jaką jest prof. Wolfgang Göpel z Institute für Physikalische und Theoretische Chemie der Universität Tübingen z Niemiec, uznał, iż Polsce (konkretnym instytucjom i osobom) można powierzyć organizację takiej konferencji z racji merytorycznych i organizacyjnych oraz miejsca odbywania konferencji?

Znaczący wpływ na podjęcie spontanicznych działań, przez grupę osób z różnych polskich ośrodków akademickich i naukowo-badawczych, na rzecz programowego i instytucjonalnego przyłączenia się do współuczestniczenia w śledzeniu postępu techniki sensorycznej oraz rozwoju tej dyscypliny, stała się konferencja EUROSENSORS IV w Karlsruhe, które jest uznane za centrum rozwoju sensorów w Niemczech. Zwiększona liczba uczestników z Europy Wschodniej była możliwa dzięki grantom przyznanym przez organizatorów konferencji osobom zaproszonym. W gronie zaproszonych osób znalazł się także prof. J. Frączek. Szczególnie ważnym wydarzeniem podczas konferencji było nieformalne spotkanie, przewidziane w programie, poświęcone ogólnym problemom współpracy w dziedzinie sensorów pomiędzy Wschodem i Zachodem. Konferencja dała okazję do poznania serii wydawniczych różnych wydawców, poświęconych problematyce sensorycznej. Najbardziej okazała seria to, zapowiadany wówczas przez wydawnictwo VCH z Niemiec, 8-tomowy podręcznik Sensors - A Comprehensive Survey. Poszczególne tomy zostały wydane w okresie od roku 1989 do roku 1996. Każdy tom, zawierający 400 do 500 stron, został opracowany przez 10 do 20 autorów z ośrodków naukowych europejskich, amerykańskich i japońskich. Jednym z głównych redaktorów był prof. W. Göpel. Ta seria już jest aktualizowana i przewiduje się jej wydanie w ciągu najbliższych lat. Wydawca Wiley - VCH prezentował pierwszy tom na konferencji w Warszawie.

Od 1990 roku liczba uczestników z Polski w konferencjach EUROSENSORS wzrastała. Szczególnie aktywny udział prof. R. Jachowicza (Instytut Podstaw Elektroniki Politechniki Warszawskiej) i dr. Jana Dziubana (Instytut Technologii Elektronowej Politechniki Wrocławskiej; w Zarządzie Polskiego Towarzystwa Techniki Sensorowej - PTTS - odpowiedzialny za współpracę z zagranicą) sprawiły, że zostali członkami Komitetu Sterującego. To Ich trzyletnie starania w imieniu PTTS doprowadziły do powierzenia Politechnice Warszawskiej organizacjê konferencji EUROSENSORS XI pod przewodnictwem prof. R. Jachowicza.

Po konferencji EUROSENSORS IV miały miejsce w Polsce następujące działania:

• Z inicjatywy profesorów Ryszarda Jachowicza i Władys\ława Torbicza (Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN w Warszawie) w końcu 1991 roku powstał raport o możliwościach rozwoju czujników w Polsce.

• W lutym 1992 r. opracowano raport o stanie, prognozach rozwoju i zakresie zastosowania czujników pomiarowych w Polsce pt. Czujniki pomiarowe motorem rozwoju techniki i technologii XX wieku. Raport autoryzowało 27 specjalistów (w tym prof. J. Frączek). Raport został przedstawiony w Komitecie Badań Naukowych. Jego pozytywne przyjęcie otwarło drogę dla pierwszych grantów o tematyce czujnikowej.

• Podczas konferencji COE’92 w Zegrzu k/Warszawy, w dniu 27 maja 1992 r., na walnym Zebraniu Delegatów, utworzono Polskie Towarzystwo Techniki Sensorowej. Pierwszym prezesem został wybrany prof. Edward Stolarski (Instytut Technologii Elektronowej w Warszawie). Prof. J. Frączek został wybrany na członka Komisji Rewizyjnej. Towarzystwo zostało zarejestrowane 5 listopada 1992 r. w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

• Począwszy od zeszytu 2/93 miesięcznika ELEKTRONIZACJA ukazuje się Biuletyn PTTS, w postaci 4-stronicowej wkładki pt. Technika sensorowa.

• W końcu 1995 roku PTTS wydał pierwszą zwartą publikację pt. Czujniki chemiczne i bioczujniki. Słowniczek znaczeniowy, autorstwa prof. W. Torbicza (obecny prezes Zarządu PTTS) i dr hab. Z. Brzózki (Zakład Chemii Analitycznej Politechniki Warszawskiej), zaś w 1997 r. kolejną zwartą publikację pt. Czujniki elektroniczne, autorstwa prof. E. Stolarskiego (zmarł w marcu 1999 r.).

• Prof. Jacek Szuber (Instytut Fizyki Politechniki Śląskiej) zorganizował International Seminar on Semiconductor Gas Sensors - SGS’98, w którym znaczącą rolę jako uczestnik odegrał prof. W. Göpel.

• Pierwszym członkiem honorowym PTTS, nominowanym w 1998 r., został prof. Maciej Nałęcz, członek rzeczywisty PAN.

• Zarząd PTTS powierzył prof. J. Frączkowi (przewodniczący Komisji Metrologii Oddziału PAN w Katowicach) przewodnictwo konferencji COE 2000.

Opracował Prof. dr hab. inż. Jerzy Frączek

Opracowanie zostało przygotowane w związku z podjęciem się przewodnictwa Konferencji COE 2000 przez prof. Jerzego Frączka, przewodniczącego Komisji Metrologii.